Има луѓе што велат дека Скопје никогаш не спие. Има и такви што велат дека одамна заспал и дека само ние, будни од навика, сè уште се преправаме дека тука нешто се случува.
Истите луѓе ги среќаваш по настани и сите ја имаат таа чудна мешавина на љубов и замор во очите. Како да велат: Тука сме, ама не знаеме до кога.

Има некое чувство, недефинирано, ама присутно: како да живееш во град што го си го сакал, ама веќе не си сигурен дали ти ја возвраќа љубовта.
И не е ни до објективни проблеми. Не е само до загадувањето, урбанистичкиот хаос, непрописно паркираните коли, нелегалните тераси, или тоа што упорно се давиме во ѓубре.
Тоа го земаш здраво за готово, како лош хабитус. Тоа веќе е амбиент, а не вест.

Проблемот е што градот не те предизвикува да живееш. Те предизвикува да се штитиш.
Да одиш на сигурно. Да не ризикуваш со нов локал, затоа што „ќе трае два месеца“. Да не се залеташ со ентузијазам околу некоја културна програма, затоа што обично нема редовност, нема фидбек, нема публика. Или има, ама сите делуваат како да се дојдени од обврска, а не од желба.

Скопје знае да биде град на претендирана живост. Кафулињата се полни, баровите бучни, инстаграм-сторито изгледа живо.
Ама под површината — нема многу импулс.
Импулсот да останеш, да се враќаш, да се радуваш што нешто ново никнало. Наместо тоа, се фаќаш себеси како кажуваш: Добро, бар не е ужасно.

А, сепак — градот не е мртов.

Мртов град не прави стендап пред преполна сала во Дом на млади. Мртов град не ги полни скалите на МКЦ за проекција на документарец. Мртов град не организира маратон што ќе го закочи сообраќајот затоа што некој решил да трча по мост.
Значи, има пулс.
Само што е слаб, нередовен, и често мора да го бараш со два прста притиснати на вратната артерија на културата.

Жив е градот кога:

• Некој ќе прочита поезија во Чаршија, а ќе добие аплауз од луѓе што првпат го слушаат.
• Ќе најдеш изложба во подрум и таму ќе ти се случи катарза.
• Ќе отидеш сам на некој концерт и ќе си дојдеш дома полн, не затоа што си со некого, туку затоа што си со себе.
• Ќе седнеш во кафич, ќе пуштиш слушалки и ќе гледаш како градот се шета пред тебе — без идеја, ама сепак со енергија.

Жив е градот кога има некој што сè уште го доживува, не само да го конзумира. Кога постојат луѓе што немаат цел — освен да бидат таму каде што нешто се случува. И кога тие луѓе ќе се најдат меѓусебно — без да се познаваат — знаеш дека градот не е изгубен.

Можеби не е жив по европски стандарди. Можеби нема сцена, нема поврзаност, нема пари.
Ама има нешто што не умира лесно: надежта дека може да се подобри.
И не затоа што некој ќе ни среди урбанизам, туку затоа што ние не се откажуваме. Од себе, од градот, од она чувство дека тука, некаде, може да биде добро.

Можеби градот само чека да му се случиме.